MUSİKİ KLAVUZU

Bir gonca femin yâresi vardır ciğerimde Notası

Makam: Bayati

Bestekar: Dede Efendi

Sanatçı: Vedat kaptan Yurdakul

Güftekar: Dede Efendi

Usül: Hafif

Dede Efendi’nin babası Süleyman Ağa İstanbul Altınmermer'de Çavuş Hamamı’nı çalıştırmış. Bu yüzden ‘‘Hammamızade’’ olarak anılmış. Kurban Bayramı 'nın birinci gününe rastlayan 9 Ocak 1778 tarihinde İsmail dünyaya geldi. 29 Kasım 1846 tarihinde Kurban Bayramı'nın son günü Mina'da vefat etti. Araban Kürdi, Hicaz Buselik, Saba Buselik, Neveser ve Sultan-ı Yegâh makamları ilk defa Dede Efendi tarafından bulundu ve ilk seslendiren kendisi oldu.

Dede Efendi, Yenikapı Mevlevihanesi’nde zamanın değerli müzik ustası Şeyh Ali Nutki Dede 'nin derslerini izlemeye başlamış. Şeyhin kardeşi olan müzik kuramcısı Abdülbaki Nasır Dede 'den de yararlanmış veNey üflemeyi ondan öğrenmiş. Şeyhi Ali Nutki Dede genç müridinin musiki kabiliyetini fark etmiş ve O’na:

‘‘Öyle görüyorum ki istikbalin en büyük üstadı olacaksın” demiştir..

Dede Efendi, 1802 yılının ilk aylarında evlendi. Akbıyık mahallesinde bir ev kiralayarak yerleşti. 1802 yılının Aralık ayında Salih adında bir çocuğu oldu.  

1804 yılında çok sevdiği şeyhi Ali Nukti Dede’yi kaybetti. 1805’de de oğlu Salih’in ölümü(1810’da ikinci oğlu Mustafa da ölecek ve daha sonra biri ölecek olan 3 kızı olacaktı) kendisini çok üzdü.

Bu acı olaylar üzerine ‘‘Bir gonca-femin yâresi var ciğerimde’’ adlı, Bayati makamındaki eserini besteledi.

Bir gonca femin yâresi vardır ciğerimde

Ateş dökülürse yeridir ah serimde

Her lâhza hayalî duruyor didelerimde

Takdire nedir çare bu varmış kaderimde

“Bir gonca iken ölen kızımın yarası vardır ciğedimde

Kederimden başımdan ateşler dökülse yeridir

Her yerde hayali dudur göz bebeklerimde

Ulu emre çare var mı, bu varmış kaderimde”