Kadri Şençalar

Kadri Şençalar

1912 İstanbul 'un Eyüp semtinde doğan Kadri Şençalar, Galata emniyet amiri Veli Rauf Bey ve Bahriye hanımın oğludur. Çocukluğu Tarabya’ da geçmiş ve 9-10 yaşlarında iken bir Rum müzik hocasından ve Kemani Cemil Bey 'den Keman dersleri almış. Kemanla Musikiye başlangıç yapmış daha sonra Bursa'da Ud hocası olan Tevfik Bey 'den nota ve usul dersleri almıştır. İstanbul’ un işgali dolayısı ile Bursa'ya yerleşmiş fakat ne yazık ki, sonradan Bursa'da Yunan işgaline uğramış olduğundan Burada ailece çok zor günler yaşamışlardır. Bursa Yunan işgalinden kurtulunca, Keman çalması nedeniyle ailesini rahata kavuşturmuştur.                      

 

Bursa Setbaşı Gazinosunda çalıştığı sırada, bir gece için gazinoya konser vermeye gelen meşhur Keman Üstadı Bülbüli Salih Bey ve ses sanatkârı eşine bir akşam Ud ile eşlik etmişti,

Üstat Salih Bey Şençalar'ın Ud çalış tavrını çok beğenmiş ve kendisine Ud çalmaya devam ederse gelecektememleketin en iyi Ud üstatları arasında olabileceğini söylemişti. Çok güzel saz çaldıkları için Bursa 'ya konser vermeye gelen sanatçılar yanlarında saz takımlarını getirmez Şençalar’ın kendilerine eşlik etmelerini isterlerdi, zira "Soyadı Kanunu " çıktığında "Şençalar " soyadı kendilerine dinleyicileri tarafından verildi.     

Yusuf Nalkesen, Abdullah Yüce, Zeki Müren ve daha birçok ünlüleri yetiştiren Kadri Şençalar, Ortanca kardeşi Zeki 'nin Keman ve küçük kardeşi İsmail 'in de Kanun öğrenmesini sağlamış. Ortanca kardeşi Zeki’nin ölümünden sonra Kadri Bey bütün aileyi toplayarak doğduğu İstanbul'a gelip yerleşmiş. 

İstanbul Belediyesi konservatuarına devam eden Şençalar , Darülacize'de yıllarca müzik hocalığı yapmış , Türkiye'de ilk defa Türk Musikisi Dergisi çıkartmış, Türkiye’de ilk defa Türk Musikisi Mensupları Sendikası’nı kurmuş ve Türkiye’ de ilk Ud Öğrenme Metodu’nu yayınlamıştır.           1930 yılında "Bir Bursalı kızın derdi" isimli şarkıyı besteleyerek bestekârlığa başladı. 

Bir Bursalı kızın derdi

Her gün gönlümde kederdi

Ben severdim naz ederdi

Ey sevimli Bursa kızı


Çaldırdım gönlümü ona

Hiç yüz vermez oldu bana

Ezelden vurgunum sana

Ey sevimli Bursa kızı   

1950–1960 yılları arasında birçok yerli ve yabancı filmlerin müziklerini besteleyen Şençalar'ın TRT repertuarında 100’e yakın birbirinden güzel besteleri bulunmaktadır. Şarkıları günümüzde hâlâ dillerden düşmez. Hicaz makamında bestelediği şarkısıyla üne kavuştu. 

Ah edip inlerim gurbet elinde

Uzaktan göründü benim dağlarım

Yine garip kaldım gurbet elinde

Sevgilimi her gün arar ağlarım

Neyleyim köşkü neyleyim sarayı

İçinde salınan yâr olmayınca


Kimsesiz hem öksüz kaldım bu yerde

Talihim düşürdü beni bu derde

Gözümü kapladı bir kara perde

Evimi yurdumu arar ağlarım

Neyleyim köşkü neyleyim sarayı

İçinde salınan yâr olmayınca

Udi Hırant’ ın jübilesinde (Taksim Çamlı Köşk Gazinosunda) O devrin en değerli saz sanatkârları ile birlikte 40 kişilik saz heyeti ile iki kardeş ilk olarak İstanbul’da sahneye çıkmışlardır.

Fasıldan sonra Şençalar kardeşlerden yalnız olarak saz eserleri çalmaları istenmiş iki kardeş eserlerini icra ettikten sonra büyük takdir toplamışlardır. Bundan sonra başarıları devam etmiş, Kadri Şençalar Tepebaşı Gazinosunda Alabanda revüsünde Safiye Ayla 'ya ilerde Ümmü Gülsüm 'e eşlik etmiş, Atatürk'e çalmış ve sonradan besteleri ve Ud yorumu ile çok sanatçıya ideal olmuştur.

Şarkı ve türkü formunda eserleri beğenilmiş gündemden düşmemiştir. Şarkı formunun en önemli eserlerinden biride Hicaz makamındaki:

Görmedim ömrümün asude geçen bir demini

Çekerim hep o siyah gözlerinin matemini

Hasretiyle inlediğim çekti benden elini

Çekerim hep o siyah gözlerinin matemini

Yine Hicaz Türk Aksağı bestesi:

Gönlüm yaralı bilmiyorum yâr bana n'oldu

Gül renkli yüzüm aşkın için bak yine soldu

Artık yetişir hasretimiz yılları buldu

Vallâhi inan dertli gönül hep seni sordu

Uşşak makamında bestelediği:

Sönmez artık yüreğimde yanan bu sonsuz ateş

Bulunur mu bana bilmem senin gibi güzel eş

Kalbime yâre açtın gel elinle bâri deş

Bulunur mu bana bilmem senin gibi güzel eş

Türkü formundaki besteleri “Meşesiz dağlarda meleyen kuzu”, “Evlerinin önü boyalı direk”, “Eşimden ayrıldım gözyaşım durmaz” Hicaz makamındaki çalışmalarıdır. Sazına hakim bir üstattı. Hatta Ud çalışındaki kabiliyeti ve kıvraklığı her ortamda dile gelirdi. Bu beceriyi bestelerinde de görmek mümkündür. Hüzzam makamındaki Necdet Atılgan’ın sözlerini yazdığı:

Gezdiğim dikenli aşk yollarında

Elimden bir kırık saz geldi geçti

Kara talihimden yine bu yıl da

Baharı görmeden yaz geldi geçti


Adını andıkça titrerim hâlâ

Var mı benim gibi âşka müptela

Muhabbet denilen püsküllü belâ

Sanmayın başımdan az geldi geçti                

Şarkısı ses sanatçılarının özellikle Müzeyyen Senar’ın repertuarında her zaman tercih edilmiştir. Son olarak ta, İstanbul Belediye Konservatuarına Ud hocası olarak atanmış ve 1989 tarihinde İstanbul 'da vefat etmiştir. 3 kız 1 erkek olmak üzere dört çocuğu ve 9 torunu vardır. Yüz civarında eser musiki hazine hediye etmiş.     

   
 
Hazırlayan  :  Suat Yener
Kaynaklar :

Türk Musiki Tarihi Ve Edebiyatı / Suat Yener Syf: 331

Türk Müziği Külliyatı…………….Rahmi Kalaycıoğlu    
Müzik Ansiklopedik Sözlük………………...Vural Sözer    
Musiki Klavuzu Sözlü Eserler Antolojisi. ……...Suat Yener    
20. Yüz Yıl Türk Musikisi……………….Mustafa Rona    
     
     
Her hakkı www.musikiklavuzu.net  sitesine aittir. İzin alınmadan yayınlanamaz. Link verilerek ve kaynak belirnerek izinsiz yayınlanabilinir.

Kadri Şençalar Repertuarı   

 Yine o menekşe gözler aralı Vecdi Bingöl Dügah
 Karşı dağdan uçan turna K.Uruklu Gerdaniye
 Köylü kızı köylü kızı kalbimde bıraktın _ Gerdaniye
 Ah edip inlerim gurbet elinde (N'EYLEYİM KÖŞKÜ...) _ Hicaz
 Bak şu çiçeğin rengine Nuri Uçar Hicaz
 Eşimden ayrıldım gözyaşım durmaz (YARALI CEYLaNIM) _ Hicaz
 Evlerinin önü boyalı direk _ Hicaz
 Gönlüm yaralı bilmiyorum yar bana n'oldu _ Hicaz
 Görmedim ömrümün asude geçen bir demini Kadri Şençalar Hicaz
 Hasretle geçti ömrüm baharım hem de yazım Ziya Polat Hicaz
 Hicran hastasıyım yapayalnızım Vecdi Bingöl Hicaz
 İç durma iç güzelim Ali Nihat Özdemir Hicaz
 Kırık kalbimi incitme çünki kalbim yareli  Kadri Şençalar Hicaz
 Meşesiz dağlarda meleyen kuzu _ Hicaz
 N'EYLEYİM KÖŞKÜ N'EYLEYİM SARAYI (Ah edip inlerim..) _ Hicaz
 Zannetme seni şimdi görüp şimdi beğendim A.Rıdvan Hicaz
 Bahçemdeki son goncayı rüzgar koparırken Ali Özokur Hicazkar
 Cumhuriyet gençleriyiz Ata'mızın erleriyiz Ziya Polat Hicazkar
 Her derde şifa göğsünü koklar bayılırdım  Mustafa Nafiz Irmak Hicazkar
 Yanıyor kalbimdeki hicran ateşi Kadri Şençalar Hicazkar
 Şu karşıdan  gelen esmer aşkıma ihanet etti  _ Hisar Buselik
 Bir yemyeşil yalnızlıkta nurdan harmansın Feyzi Halıcı Hüseynı
 Sevmek bilen elbet bulur aşkı da sende Şükrü İnce Hüseynı
 Gezdiğim dikenli aşk yollarında Necdet Atılgan Hüzzam
 Gülsün diye hep gül yüzüne gülleri serdim Seyit Karamanoğlu Hüzzam
 Sevda budur güzelim aç gönlümü bak da gör Ceyhun Savaşan Hüzzam
 KONYA'LI KIZ (Yeşil olur şu Konya'nın..) _ Karcığar
 Yeşil olur şu Konya'nın Meram'ı (KONYA'LI KIZ) _ Karcığar
 Sazını ağlat biraz yine ızdırabım var Selim Subay Kürdıli Hicazkar
 Söylerim söylerim hastadır gönlüm  _ Muhayyer
 Bahtından çileliye söylenecek söz var mı Vecdi Bingöl Nihavend
 Derindedir hatıran içimden hiç silinmez Sezer Atılgan  Nihavend
 Ey güzel İstanbul benim sevgili yarim Vecdi Bingöl Nihavend
 Gizli bir sır dolaşır sanki gözlerde derin Hayri Nurlu Nihavend
 Kararan gönlüme artık felek de olmuyor yar Selahaddin Hisli Nihavend
 Yıllar yılı ayrı kaldım  sevginden Feyzi Halıcı Nihavend
 Dağ başında tüter duman  _ Nikrız
 Bırak beni beni bırak _ Rast
 Dere boyunda saz olur sevilende pek naz olur _ Rast
 Şu dünyanın üstünde ne varsa güzel diye _ Rast
 Bağrı yanık bir anayım Vecdi Bingöl Saba
 Garib bülbül neden böyle feryad edersin Kadri Şençalar Saba
 Kaçma ardınca süründürme ölümden ölüme  Vecdi Bingöl Saba
 Beni kimse eyleyemez benim gönlüm alan gelsin Gevherı-Kadri Şençalar Segah
 Bin yara açarken diken bülbüle  Vecdi Bingöl Segah
 Hasretle geçen günler ne zaman son bulacak Ziya Polat Uşşak
 Kanatsız bir kuş gibi kaldım gurbet ellerde Naci Özlü Uşşak
 Kesik saçı kumralmış Ali Bey (Kemanı) Uşşak
 Ne olur unutma beni K.Yılmaz Uşşak
 Sönmez artık yüreğimde yanan bu sonsuz ateş _ Uşşak
 Su doldurmuş testisini  Cemal Özcan Uşşak